Relacja z XXVII Sympozjum Analitycznego MS Spektrum

Ponad 150 uczestników, bogaty program merytoryczny, warsztaty dostarczające praktyczną wiedzę i umiejętności oraz możliwość prowadzenia ciekawych rozmów z ekspertami. Tak w skrócie można podsumować XXVII Sympozjum Analityczne MS Spektrum.

XXVII Sympozjum Analityczne MS Spektrum

Ponad 150 uczestników reprezentujących laboratoria z całej Polski, bogaty program merytoryczny, warsztaty dostarczające praktyczną wiedzę i umiejętności oraz możliwość prowadzenia ciekawych, kuluarowych rozmów z ekspertami. Tak w skrócie można podsumować XXVII Sympozjum Analityczne organizowane pod koniec maja w Bronisławowie przez MS Spektrum.

Zakres tematyczny sympozjum został skonstruowany w taki sposób, by uwzględnić różne aspekty związane z funkcjonowaniem i działalnością laboratoriów. Zaplanowano w nim zarówno zagadnienia dotyczące aktualnych metod i technik stosowanych w chemii analitycznej, systemów zarządzania, jak i możliwości finansowania działalności laboratoriów.

Sympozjum otworzył Mariusz Szkolmowski, dyrektor MS Spektrum, a wykład inauguracyjny pt. „Błędy w szacowaniu niepewności i niepewność w szacowaniu błędów” wygłosił prof. Piotr Konieczka z Politechniki Gdańskiej.

Pomiar, wynik, niepewność, błąd, walidacja, weryfikacja

Prof. Konieczka zwrócił uwagę podczas swojego wystąpienia, że przy szacowaniu wartości niepewności ważne jest rozpatrzenie wszystkich czynników, które mogą wpływać na wynik pomiaru. Zarówno czynników losowych, jak i systematycznych. Mają tu znaczenie takie elementy, jak: wyposażenie, próbka, osoba, warunki pomiaru czy procedura pomiarowa. Prelegent podkreślił, że błąd to różnica między wynikiem analizy lub pomiaru a wartością oczekiwaną, certyfikowaną. Puentując swoje wystąpienie, zacytował Carla Gustava Junga: „wiedza nie opiera się wyłącznie na prawdzie, także na błędach”.

Na kwestię wyposażenia pomiarowego jako elementu walidacji lub weryfikacji procedury badawczej zwrócił uwagę Andrzej Hantz. Dyrektor Zakładu Mechaniki i Akustyki Głównego Urzędu Miar zaakcentował, że rozwój gospodarki wymaga coraz dokładniejszych wyników pomiarów, a realizacja pomiarów wymaga zastosowania przyrządów gwarantujących odpowiednią jakość metrologiczną, tj. taką, która zapewni wymaganą ich dokładność lub niepewność.

Temat szacowania niepewności pobierania próbek podjął prof. Ryszard Dobrowolski z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Prelegent przypomniał, że laboratorium zobowiązane jest do znajomości niepewności pomiaru dla prowadzonych badań oraz że w związku z tym konieczne jest zidentyfikowanie wszystkich możliwych czynników mających wpływ na wynik pomiaru. Prof. Dobrowolski podkreślił, że na podstawie ustaleń z klientem laboratorium powinno jednoznacznie określić cel badań i zdefiniować wielkość mierzoną. Ważny jest również wybór odpowiedniej metody pomiarowej, wielkość próbki i sposób jej pobrania.

Zagadnienie wyników badań analitycznych pojawiało się w wystąpieniach większości prelegentów. Na pytanie, w jaki sposób są one realizowane w świetle funkcjonowania procesów i przedsiębiorstwa odpowiadała podczas swojego wystąpienia dr inż. Aleksandra Burczyk z Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Z kolei temat reprezentatywności w analityce chemicznej omówił w świetnym wystąpieniu, nawiązującym m.in. do „Gry o tron” i smoków z Westeros, prof. Przemysław Niedzielski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Innowacyjność, systemy zarządzania, doskonalenie, jakość, audyt

Temat innowacyjności w laboratorium analitycznym w kontekście zatrudniania kreatywnych zespołów omówiła dr inż. Monika Partyka z i2 Analytical w Rudzie Śląskiej. Odpowiadając na pytanie, jak wyłonić podczas procesu rekrutacji osoby, które pozwolą na stworzenie zespołu kreatywnego, dr Partyka podkreślała, że należy wziąć pod uwagę wiele czynników. Warto zwrócić uwagę na zainteresowania potencjalnych pracowników, prowadzić interaktywny proces rekrutacyjny oraz szukać różnorodności wśród kandydatów.

Koniecznym elementem w działalności laboratoryjnej jest wdrożenie systemu zarządzania. Jego rolę oraz sposoby skutecznego wykorzystania narzędzi systemowych w doskonaleniu pracy laboratorium przybliżyła uczestnikom konferencji Katarzyna Szymańska, ekspert MS Edu. Prelegentka zwróciła uwagę, że wdrożenie systemu zarządzania konieczne jest w celu realizowania polityki jakości odnoszącej się do kompetencji, bezstronności oraz spójności działania laboratorium. Niezbędne jest również dokumentowanie procedur, ponieważ zapewnia ono spójne i powtarzalne działania oraz ważność wyników, a z kolei posiadanie procedur ma znaczenie ze względu na wiele elementów funkcjonujących w ramach laboratorium.

Szczegółowo temat potwierdzenia ważności uzyskiwanych wyników badań omówiła dr inż. Agnieszka Wiśniewska, ekspert MS Edu. Prelegentka podkreśliła, że jest to kluczowy proces w laboratorium. Z kolei inna ekspertka MS Edu, Marta Tytko przedstawiła równie ważny dla laboratoriów temat, jakim jest audyt wewnętrzny. Z perspektywy audytora odpowiadała pytanie, jak skutecznie przygotować się do niego w laboratorium.

Metody, techniki, analityka chemiczna

W programie sympozjum znalazło się także wiele ciekawych tematów przedstawiających aktualne metody i techniki w kontekście procesu analitycznego. Prof. Beata Godlewska-Żyłkiewicz z Uniwersytetu w Białymstoku przybliżyła zagadnienie specjacji i analizy specjacyjnej i odpowiadała podczas swojego wystąpienia na pytanie, czy nadszedł czas na nowe podejście w tym zakresie. Prof. Zofia Kowalewska z Politechniki Warszawskiej, filii w Płocku omówiła temat oznaczania fluoru i wysokorozdzielczej absorpcyjnej spektrometrii cząsteczkowej w piecu grafitowym i płomieniu, dr Eliza Kurek z Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego – oznaczanie pozostałości pestycydów, a Aleksandra Kolasa z Permedii przybliżyła zagadnienie analizy jakościowej i ilościowej dodatków do tworzyw sztucznych technikami spektroskopii w podczerwieni FTIR/NIR.

Finansowanie

Ważnym tematem dla laboratoriów jest finansowanie ich działalności. Również tego zagadnienia nie zabrakło podczas sympozjum MS Spektrum. Na pytanie: „gdzie szukać środków na dofinansowanie działalności B + R?” odpowiadała podczas swojego wykładu Katarzyna Skorupka z Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Prelegentka przedstawiła, że w perspektywie finansowej 2021-2027 przewidziano znaczną pulę środków w różnych programach, zarówno krajowych, jak i regionalnych, które wspierają działalność ukierunkowaną na badania i rozwój. Tego typu programy zostały przygotowane dla przedsiębiorców z sektora MŚP, przedsiębiorstw dużych oraz jednostek samorządu terytorialnego i organizacji. Katarzyna Skorupka zwróciła uwagę, że odbiorcami programu „Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027” są liderzy innowacji, podmioty, które zwiększają swój potencjał konkurencyjności i innowacyjności, ale też podmioty, które zamierzają rozpocząć działalność innowacyjną.

Rozwiązania aparaturowe

XXVII Sympozjum Analityczne w Bronisławowie było także znakomitą okazją, by zapoznać się z aktualnymi rozwiązaniami aparaturowymi, które są niezbędne lub znacząco usprawniają pracę laboratoriów. Taki sprzęt i jego możliwości zaprezentowali reprezentanci firmy MS Spektrum, organizującej konferencję, jak również firmy Radwag, Testchem, czy Analityk Jena. Ważnym elementem programu był cykl warsztatów, podczas których można było sprawdzić możliwości aktualnie dostępnego na rynku sprzętu.

Podsumowanie

Podczas konferencji nie zabrakło dyskusji, w czasie których uczestnicy chętnie zadawali pytania lub dzielili się doświadczeniami związanymi z szeroko pojętym doskonaleniem działalności laboratoryjnej. Z Bronisławowa z pewnością wyjechali wyposażeni w nową wiedzę, z której mogą korzystać, wracając do pracy w swoich laboratoriach.

„Laboratorium – Przegląd Ogólnopolski” sprawowało patronat medialny nad XXVII Sympozjum Analitycznym w Bronisławowie.

Autor: Paulina Prencel, redaktor zarządzająca